Alban Daci
Partia Demokratike njihet si një parti, e cila vetëm emrin mbart
demokratike, por në thelb është krejt autoritare dhe aspak liberale. Kjo parti
u krijua në fillim si shpresë dhe simbol për lirinë e demokracinë, të cilat tek
shqiptarët kishin munguar.
Shoqëria shqiptare, në fillim të viteve ’90, është e vërtetë se nuk kishte
eksperiencë për demokracinë, lirinë e të Drejtat e Njeriut dhe për ekonominë e
lirë të tregut, por ajo kishte një dëshirë të madhe dhe të pakontrolluar për t’i
pasur të gjitha këto menjëherë dhe në mënyrë të sinqertë e funksionale.
E vetmja mënyrë për të fituar lirën e mohuar, demokracinë e shtypur dhe
ekonominë e tregut të lirë ishte të përmbysej regjimi i vjetër i Hoxhës, i cili,
edhe pse kishte origjinën dhe stilin e komunizmit të Lindjes, ishte krejt sui
generis në lloj e tij. Diktatori Hoxha imitoi në fillimet e tij Stalinizmin dhe
e pasuroi (degjeneroi) duke e pasuruar me eksperienca dhe forma të stilit
personal. Për egon dhe pushtetin e tij, për vite me radhë, një popull e përdori
sikur t’i donte qejfi, duke e doktrinuar deri në palcë dhe duke e frikësuar
deri në vdekje.
Në fillim të viteve ’90, pushtetit po i vinte fundi si për zgjedhjet e
gabuara të brendshme që kishte bërë, ashtu edhe për shkak të dështimit dhe të
humbjes së Bllokut të Lindjes përballë “Imperializmit Amerikan”, siç e
konsideronte ky i fundit. Është e njohur
teoria, se regjimet diktatoriale lindin nën udhëheqjen e një diktatori dhe
vdesin edhe me vdekjen e tij. Pra, pas vdekjes së Hoxhës ishte e qartë se
regjimi i krijuar dhe i simbolizuar prej tij i kishte ditë e numëruara.
Duhet theksuar fakti se edhe pse regjimi i Hoxhës ishte ndër më mizorët e
primitivët, ai kurrë nuk kishte arritur ta shuante plotësisht shpirtin opozitar
dhe demokratik të popullit shqiptar. Është e vërtetë se Hoxha e bëri Shqipërinë
një “Holokaust masiv”, por shqiptarët dhe populli i thjeshtë asnjëherë nuk e
dashtën dhe nuk e përkrahen me zemër dhe me bindje politike. Hoxha sulmojë egërsisht
familjet më fisnike dhe të shquara në vend, duke i internuar dhe duke i zhdukur
pa nam e nishan dhe rreth vetës mbajti njerëz servil e spiun të nivelit të rëndomtë
që i kishin shitur regjimit familjen dhe shpirtin.
Fillimi i viteve ’90 ishte fillimi i ngjarjeve të mëdha në Europë dhe në
Bllokun e Lindjes. Në Bllokun e Lindjes kishin filluar lëvizjet e punëtorëve
dhe qytetarëve për të rrëzuar regjimet mizore komuniste. Ndërsa, në mesin e
Europës ra Perdja e Hekurt që e kishte ndarë Gjermaninë dhe Europën
padrejtësisht në dy kampe dhe në dy ideologji.
Rënia simbolike dhe fizike e Perdes së Hekurt, kriza e thellë dhe varfëria
e tejskajshme favorizuan kushtet edhe në Shqipëri për protesta të iniciuara në
fillim nga vetë punëtorët dhe pastaj edhe nga studentët për të bërë ndryshimet
e mëdha.
Rinia ishte në ballin e ndryshimeve të mëdha, të cilët të frymëzuar
kryesisht nga kanalet radio-televizive italiane dhe nga literatura, ishin të
lodhur nga regjimi dhe kërkonin të fitonin liritë, të drejtat civile-politike,
si dhe shijonin forcën dhe vrullonin e ekonomisë të tregut. Shumë të rinj të
asaj kohe bënin të pamundurën të gjenin dhe të vishnin një palë pantallona
xhins amerikan dhe të hidhnin tutje pantallonat e dokut, që për shumë vite me
radhë ishin bërë simbol i një regjimi mizor e primitiv.
Megjithatë, edhe pse forca e rinisë ishte e madhe, monoklatura e partisë-shtet
ishte akoma e fortë dhe e fuqishme. Për këtë arsye ndryshimet e mëdha nuk ndodhën
krejtësisht në mënyrën dhe stilin rinor me frymëzime perëndimore, por u
kanalizuan dhe u drejtuan nga lartë-poshtë, sipas direktivave të partisë-shtet.
Në këto rrethana lindi PD, e cila në gjirin e saj i pati të dyja
kategoritë, monoklaturën e partisë-shtet të përfaqësuar nga servilët dhe spiunët
e kësaj partie, si dhe nga studentët e rinj, të cilët ishin të frymëzuar me
kulturë dhe frymëzim politik perëndimor. Mungesa e eksperiencës dhe kundërvënia
e monoklaturës komuniste bëri që studentët, të cilët luftuan për demokraci dhe
ishin themelues të PD, të dilnin shpejt nga karriera politike dhe të mos ishin
në vazhdimësi pjesë e reformave të mëdha, që duhet të përballte vendi. Shumë
prej tyre morën rrugën e emigracionit e disa të tjerë vazhduan profesionet e
tyre për t’u mos marrë më kurrë me politikë.
Në këto rrethana të mirëorganizuara, tek PD mbetën dhe vazhduan rrugën e
tyre politike ish komunistët, servilët dhe spiunët e regjimit. Kjo bëri që
funksionimi i brendshëm i kësaj partie të mos kishte asnjë ndryshim me partinë-shtet,
që shqiptarët me shumë mund e kishin hequr qafe. Ajo shpejt u mbyll në grackën
e saj, duke mos u hapur më kurrë për prurjet e reja dhe për intelektualët e vërtetë
të shoqërisë.
Kristalizimi i lidershipit të
brendshëm të kësaj partie, e cila simbolizohej dhe drejtohej vetëm nga një
person, bëri që lufta brenda llojit të ishte gjithmonë e pranishme dhe e
ashpër. Figura të rëndësishme të kësaj partie, si Eduart Selami, shpejt u
sulmuan politikisht, u përjashtuan dhe u detyruan të largoheshin edhe jashtë
vendit. I vetmi studentë i dhjetorit, e
ndoshta figura më qendrore e ngjarjeve të viteve ’90, z. Hajdari, i rezistoi
kohës dhe vazhdoi të ishte një
protagonist i rëndësishëm i ngjarjeve politike në vend. Megjithatë, në rrethana
krejt të paqarta, ai u shua pikërisht para Partisë, të cilën e kishte themeluar
dhe e kishte dashur shumë.
Sot shumë figura të rëndësishme të kësaj partie nuk janë më pjesë e saj. Megjithatë,
në lidhje me atë që quhet procesi i rrjedhjeve nga PD ka një dilemë të madhe, nëse ato janë
larguar vetë apo janë pushuar? Shumë prej tyre ishin themelues të kësaj partie,
tek e cila besonin shumë dhe për këtë arsye ato nuk kishin arsye pse të
largoheshin.
Një fakt i rëndësishëm, që dëshmon, se ata nuk janë larguar vetë, është se
thuajse të gjithë, me përjashtim Eduart Selamit, nuk është se me largimin e
tyre nga kjo parti nuk janë marrë më me aktivitet politik, por, përkundrazi e
kanë vazhduar aktivitetin e tyre politik me partickat e tyre. Duke pasur
parasysh edhe rrjedhjen e fundit të rëndësishme, e cila u konkludua me themelin
e partisë se re FRD (ose siç u pëlqen ta quajnë
Partia e Topit), rikonfirmon faktin se ato të gjithë janë pushuar dhe
janë detyruar të largohen nga lidershipi i vjetër i PD.
Kjo parti vazhdon të jetë
një parti tipike komuniste dhe autoritare, por që vesh padrejtësisht maskën e
demokracisë liberale. Teoria që përmendëm më sipër nuk është vetëm për regjimet
diktatoriale, por edhe për partitë politike me natyrë krejt autoritare e
diktatoriale, që simbolizohen dhe mbahen gjallë nga uni i i ekzagjeruar. PD
duke pasur të gjitha cilësitë e një partie autoritare, ajo s’do të ekzistojë më
nga momenti që lideri i saj nuk do të jetë më në gjendje të ketë sukses
politik. Lideri i kësaj parti ka më shumë se një 20, që nga krijimi i saj, që është
i padiskutuar dhe absolut. Rënia e tij politike do të shënojë edhe shkatërrimin
e kësaj partie, e cila vetëm emrin ka parti demokratike, por asgjë nuk e lidhi
me demokracinë.
