Friday, July 20, 2012

Për diktatorët nuk ka të ardhme


Alban Daci

Pranvera Arabe është një risi që duhet të studiohet me shumë kujdes nga sociologët, nga studiuesit e Marrëdhënieve Ndërkombëtare, nga politologët. Edhe pse rreth Pranverës Arabe ka komente dhe analiza të ndryshme, ku disa e mbështesin dhe disa të tjerë e kundërshtojnë. Duhet të theksojmë faktin se kemi dy rryma, të cilat e shikojnë në optika të ndryshme Pranverën Arabe. Bota Perëndimore e shikon si një rinovim të shoqërive tradicionale autoritare drejt shoqërive moderne e demokratike-liberale.
Nuk është vetëm Bota Perëndimore që e mbështet Pranverën Arabe, por janë edhe qytetarët  e thjeshtë të vendeve të përfshira në këtë lëvizje të madhe social-politike. Janë ato qytetarë, cilët për vite me radhë kanë jetuar në shoqëritë e tyre të shtypura nga udhëheqjet autoritare politike. Mjafton të përmendim faktin se pas 40 vjetësh të regjimit autoritar të Gedafit më në fund edhe Libia zhvilloi zgjedhjet e para të lira e demokratike. Edhe pse këto zgjedhje nuk premtojnë kristalizimin e menjëhershëm të demokracisë, janë një hap i madh i rëndësishëm përpara që edhe qytetarët e Libisë të jetojnë në një shoqëri të lirë, ku liritë themelore të njeriut do të përbëjnë bazën e funksionimi shoqëror. 
Pra, janë pikërisht qytetarët e thjeshtë të Libisë, Egjiptit të cilët të shtypur padrejtësisht dhe në formë autoritare, vendosën të merrnin fatin e tyre në dorë dhe të rrëzonin regjimet autoritare që për vite me radhë i kishin bërë qytetarët të ndjeheshin si trup i vetëm me pa të drejta, dinjitet dhe që komandohej sipas dëshirave dhe nevojave të klasës politike autoritare sa herë që kjo e fundit ta shikonte të nevojshme.
Megjithatë, fatin e Pranverës Arabe nuk e kanë caktuar vetëm qytetarët apo Bota Perëndimore, por një rol të fuqishëm janë përpjekur të luajnë edhe ekuilibrat botëror e sidomos ato rajonal. Siç ka ndodhur e ndodh gjithmonë, lëvizjet qytetare që kanë për qëllim përmisimin e shoqërisë, përdoren edhe nga grupe të tjera për interesa të caktuara. Lindja e Mesme dhe Afrika Veriore për shkak të kaluarës së saj koloniale, pozicionit gjeografik mbeten zona me interesa dhe influenca të miksuara dhe shumë herë jo të qarta. 
Kjo ka bërë që jo gjithmonë qëllimet e fenomeneve social-politike në këto vende të kenë një kah standard vazhdimësie të orientuar drejt pozitivizmit. Kështu, liderët autor të këtyre vendeve, të marr peng edhe nga interesat e jashtme e të brendshme si për edhe për shkak të egoizmave etnocentrik  nuk mundën të bënin në mënyrë paqësore tranzicionin e shoqërive të tyre.  E dimë shumë mirë Luftën Civile që u zhvillua në Libi, e cila në pamje të parë dukej sikur bëhej vetëm kundër një personi mizor siç ishte Gedafi, por në të vërtetë ajo ishte një betejë brenda të cilës luftonin shumë interesa e qëllime.  Shumë qenie të pafajshme u vranë dhe u bënë dëshmor pa dëshmitar, të cilët kërkonin të ishin të lirë dhe të jetonin në një vend demokratik.
Megjithatë fundi i Luftës Civile në Libi nuk dëshmoj vetëm faktin se qytetarët fituan të drejtat e tyre legjitime, por edhe faktin tjetër se çdo tiran që del mbi popullin duke e mos dëgjuar atë përfundon me eliminimin e tij fizikë.
Për fat të keq edhe pse demokracia është e lashtë sa vetë njerëzimi, po aq të lashta janë edhe regjimet autoritare e diktatoriale. Edhe pse demokracia ka bërë hapa gjigant duke qenë në shumë vende të Botës promotore e evoluimit shoqëror, kemi për fat të keq akoma shumë vende e shtete që drejtohen e qeverisen në mënyrë diktatoriale, ku qytetarët shtypen e përdoren sikur të mos ishin qenie njerëzore, por milingona.
Tashmë është krejt e qartë se edhe Siria është përfshirë në një Luftë Civile,  e cila është krejt e ngjashme me atë të Libisë. Asad një tiran mizor po bombardon dhe po vret qytetarët e tij ashtu siç bëri Gedafi. Duke kujtuar fundin që pati Gedafi del qartë në pah kush do të jetë edhe fundi i Asad. Populli i Sirisë do të arrijë të fitoi të drejtat legjitime të mohuara prej dekadash padrejtësisht në fillim nga i ati i Asad e tani edhe nga vetë Asad.
Gjithashtu, edhe në Korën e Veriut kalimi i pushteti nga i ati tek i biri nuk po bëhet krejt natyrshëm dhe pa probleme. Sipas burime të inteligjencës së Koresë së Jugut, marrja e kompetencave të plota të ushtarake nga i riu Kim Joung-un është shoqëruar me një përplasje të armatosur, ku kanë mbetur të vdekur të paktën 30 ushtarë.
Pranvera Arabe edhe pse mund të ketë mangësi dhe mund të ketë kritika të ndryshme, ajo sensibilizoi jo vetëm qytetarët e vendeve arabe, por edhe qytetarët e vendeve të tjera, që nëse janë të vendosur dhe të guximshëm mund të fitojnë përballë çdo diktatori. Pranvera Arabe rrëzoi mitin se diktatorët janë të paprekshëm dhe të përjetshëm. Jam i sigurt që shumë shpejt edhe regjimi autoritar i Koresë së Veriut do të ketë të njëjtin fund me atë Gedafit e me atë që do të ketë ndoshta shpejt edhe ai i Asad-it.
Disa vende kryesisht të Ballkanit Perëndimor janë të përfshira nga regjime, të cilat të bazuara tek teoritë mafioze dhe të antishtetit po përpiqen të themelojnë regjimet e tyre autoritare, duke abuzuar ose duke mos respektuar verdiktin e popullit.  Ato po gabojnë rëndë, sepse siç thamë, qytetarët falë edhe teknologjisë moderne të telekomunikacionit janë të informuar dhe të frymëzuar nga Pranvera Arabe dhe janë të gatshëm të ndërhyjnë për të marrë në dorë fatin e tyre të nëpërkëmbur nga lider autoritar, që përfaqësojnë interesa të errëta dhe antidemokratike.
Diktatorët e rinj e Ballkanit Perëndimor duhet të veprojnë sa janë në kohë duke dëgjuar kërkesat e qytetarëve. Përndryshe edhe ata do i pres i njëjti fund që pati Gedafi, që do të ketë Asad dhe të tjerët pas tyre. Ne po jetojmë në shoqëri globale shumë koherente dhe evolutive, ku për çdo ngjarje arrijmë të njoftohemi në kohë reale falë zhvillimit të madh që ka marrë fusha e telekomunikacionit në nivel botëror. Për këtë arsye Diktatorët nuk kanë të ardhme, sepse ato nuk mund t’i mbajnë më  qytetarët të izoluar sikur të gjithë të ishin shurdh, memecë dhe qorra.