Shqipëria dhe shqiptarët përjetuan, për rreth 50 vjet, që nga mbarimi i
Luftës së Dytë deri në fillim të viteve ‘90, një ndër diktaturat më të egra që
kishte njohur bota. Më në fund Shqipëria, si pasojë e kalbjes së brendshme të
regjimit enverist, si dhe për shkak të faktorëve ndërkombëtarë, ku regjime të
ngjashme po binin një e nga një, sikur të ishin gurë shahu, arriti të çlirohet
nga ai regjim mizor dhe t’ia nis nga para me një formë të re të menduari,
qeverisuri dhe të bërit shtet.
Në Shqipëri nuk ndodhi ashtu siç ka ndodhur
gjithmonë gjatë historisë, sepse u përmbys regjimi, por jo elita politike
ekzistuese, e cila thellë-thellë mbeti po e njëjta dhe nuk u zëvendësua me një
elitë të re politike. Zakonisht, në vendet e tjera dhe në histori, përmbysja e
regjimeve, kur ndodh nga poshtë, pra nga lëvizjet popullore, bën të mundur që
edhe figurat e reja të elitës politike të jenë krejtësisht të reja dhe të vijnë
po nga populli. Në Shqipëri nuk ndodhi kështu. Edhe pse populli shqiptar pati
një rol mjaft të rëndësishëm në përmbysjen e sistemit, ai mbeti po jashtë
pektës së pushtetit. Elita e re politike ishte përsëri e maskuar me pektën e
vjetër të regjimit mizor.
Në fillim të viteve ’90 të gjithë besuan
dhe menduan se, më në fund, Shqipëria do të bëhej demokratike dhe perëndimore
(këtu e kam fjalën për nga forma e qeverisjes). Shumë liderë të rinj, që dolën
në sheshe në këtë kohë ju premtuan qytetarëve liri-demokraci. Këto liderë të
rinj, edhe pse po dilnin për herë të parë në skenën politike, nuk ishin aq të
rinj në formë të menduari dhe të reaguarit, sepse ato kishin frekuentuar
“oborrin mbretëror” të asaj kohe. Ato jo vetëm i kishin frekuentuar ato
mjedise, por për vite me radhë kishin qenë plotësisht dakord me idealet dhe
qëllimet e oborrtarëve të asaj kohe.
Askush nuk e kishte menduar se, edhe pas 20
vitesh, një ndër liderët më të rëndësishëm të së djathtës shqiptarë, i cili
ishte edhe presidenti i pari i pluralizmit politik, do të ishte përsëri një
ndër drejtuesit kryesor, si dhe lideri i shumicës në vend. Ky lider, i cili me
dorën e tij të hekurt të stilit despotik ballkanas, si dhe duke shfrytëzuar
emocionet e pashëruara të qytetarëve për nevojën për të pasur gjithmonë një
faraon prirës, shkon dhe merr pjesë edhe në mbledhjet e Asamblesë së Kombeve të
Bashkuara dhe me krenari shprehet se me kaq dashamirësi me pritën në këtë sallë
edhe para 20 vitesh.
Liderët botërorë, që qenë të pranishëm
shikojnë të habitur në sy njëri tjetrin, duke belbëzitur, se edhe pas një
vitesh qenka e përfaqësuar Shqipëria përsëri nga i njëjti lider politik.
Liderët më të mëdhenj, që kishte njohur bota perëndimore në 20 vitet e fundit,
si: Tony Blair, Bill Clinton, George W. Bush dhe shumë të tjerë, jo vetëm që
nuk ishin më liderë aktiv të rëndësishëm politikë, por kishin shkruar edhe
biografitë e tyre (ky akt shënon fillimin e pensionit për një lider në botën
perëndimore) dhe kishin shitur miliona kopje .
Gjithashtu, po i njëjtë lider që fiks 20
vite ma parë doli në skenën politike duke mashtruar dhe premtuar hapur sjelljen
e lirisë, demokracisë dhe bërjen e “Shqipërisë si Europa”, vetëm pak ditë ma
parë doli përsëri në shesh duke u postuar vetëm pak metra larg nga ai që kishte
dal 20 vite ma parë, duke premtuar përsëri demokracinë të cilën e kishte
premtuar për 20 vite rresht po pa e realizuar asnjëherë.
Edhe pse Shqipëria vazhdon të kaloi një
periudhë të vështirë tranzicioni politik dhe ekonomik, ajo vazhdon të
përfaqësohet, si jashtë ashtu edhe brenda, nga i njëjti lider, i cili doli për
herë të parë në skenën politike në fillimin të viteve ’90 dhe vazhdon të
qëndroi duke shpresuar se Zoti do e ndihmojë shumë për të jetuar gjatë për të
garantuar edhe shumë vite të tjera si lider i padiskutueshëm i shqiptarëve.
Kush e di sa herë gjatë ditës i lutet Zotit që ta bëj të përjetshëm. Megjithatë,
ai gabon rëndë, sepse Zoti edhe profetët që ishin njerëzit më të dashur për të
nuk i bëri të përjetshëm. Çdo qenie ka një fillim dhe një fund. Fillimi është në
dorën e Zotit. Ndërsa fundit është në dorën e vetë njeriut. Sjellja e tij gjatë
jetës dëshmon edhe llojin e fundit që mund të ketë. Nëse në jetë ke qenë kriminel nuk mund të vdesësh
si engjëll. Nëse në jetë ke qenë komunist nuk mund të vdesësh si demokrat. Nëse
në jetë ke qenë shtypësh nuk mund të vdesësh duke dashuruar lirinë. Nëse demokracinë
kurrë nuk e ke dashur nuk mund të vdesësh duke e respektuar atë.
Shumë vende europiane kanë probleme me atë
që quhet pavdekësia e një lideri. Janë disa
vende Europiane që për më shumë se dy dekada vazhdojnë të qeverisen dhe të
përfaqësohen nga të njëjtat personazhe. Në lidhje me këtë fenomen aspak
demokratik që do ta konsideroja unë, ka disa opinione. Njëri dhe ndoshta më
kryesori që qarkullin është, se: Nëse një lider vazhdon të votohet nga populli
i tij ai ka të drejtë të qeveris. Unë, nuk jam aspak dakord me këtë ide, për
faktin se janë një serë faktorësh që ndikojnë për konfirmimin e një lideri.
Së pari, nëse zgjedhjet, që zhvillohet në
një vend që presupozohen demokratik, janë të lira apo jo. Duke pasur parasysh
rastin e Shqipërisë, nuk besoj se në Shqipëri janë realizuar në kuptimin e
plotë të fjalës zgjedhjet krejtësisht të lira. Së dyti, duhet të merret
parasysh fakti, nëse qytetarët kanë një kulturë të lartë politike, apo jo.
Shqiptarët nuk mendoj, se kanë pasur dhe kanë një kulturë të lartë politike.
Perse ka ndodhur kjo? Duke qenë se Shqipëria ka kaluar në 20 vitet e fundit një
periudhë të vështirë ekonomike, sociale, qytetarët kanë menduar gjithmonë për
të plotësuar nevojat elementare të jetesës dhe për pasojë nuk kanë qenë të qetë
dhe nuk kanë pasur kohë të mjaftueshme për të bërë angazhim të plotë politik,
si dhe për të reflektuar për situatën politike në vend. Kultura politike për një
zgjedhje të re zakonisht krijohet në rastin kur kemi një rryme të re të
menduarit. Pra, një grup intelektualësh, të cilët janë të iluminuar për të
ndryshuar status quon e mendimit dhe të aksionit. Kjo situatë në Shqipëri po
ndryshon për dy arsye. Së pari kemi një grup intelektuales të rinj që kanë
kryer studimet e larta në Perëndim, të cilët mendojnë krejt ndryshe nga status
quo-ja e vjetër në lidhje me ndërtimin e shtetit ligjor, demokracinë si dhe me
kulturën e bërjes politik. Së dyti, tranzicioni i gjatë dhe jo frytdhënës ka dhënë
efekte të drejtpërdrejta tek qytetari, i cili tashmë është shumë më koshient
dhe i kthjellët në lidhje me politik-bërjen dhe me rolin që duhet te ketë në vendimmarrje.
Edhe
qytetari po bëhet më koshient në lidhje me interesat tij, me të ardhmen
e tij dhe të drejtat e ti, ai vazhdon të jetë krejtësisht indiferente kundrejt
politikës dhe pasojave, që ajo sjellë në shoqëri. Një ndër shprehjet më të
zakonshme për qytetarët shqiptarë mbi politikën është, se ajo nuk na intereson,
sepse politikanët shikojnë vetëm interesat e tyre. Ato, harrojnë se pikërisht
fati i tyre dhe jeta e tyre varet nga aksionet kryesore që liderët politikë
ndërmarrin në kurriz të qytetarëve. Shqiptarët duhet të binden se nga politika
varet jeta dhe ardhmja e tyre. Nëse ato zgjedhin një lider të gabuar do të thotë
se kanë zgjedhur një të ardhme të gabuar. Ndërsa nëse ato zgjedhin liderin e
duhur do të thotë se ardhmja e tyre do të jetë me e ndriçuar dhe më shume e
orientuar drejt kahut pozitiv.
Duke shfrytëzuar terrenin e indiferencës të
qytetarit për politikën, i cili mjaft pjellor për të, lideri i mazhorancës
shqiptare jo vetëm që vazhdon me dekada të tëra të qeveris i pa trazuar, por në
shumë konferenca shtypi shprehet se: “edhe në vitin 2017 përsëri unë do të jem
këtë në këtë sallë (në sallën e konferencave të Këshillit të Ministrave) duke
ju qeverisur”. Shqiptarët nuk duhet ta lejojnë më një gjë të tillë. Ato nuk kanë
kohë për të humbur, sepse jeta jetohet vetëm një herë dhe nuk të jep mundësi të
bësh më shumë se një zgjedhje. Çdo ditë që jetojmë nën drejtimin e liderit
aktual, është një ditë e humbur në terr demokratik dhe në regres politik dhe
ekonomik.
Udhëheqësi aktual i Shqipërisë është i
fundit dhe më i vjetri në Ballkan. Të gjithë liderët e tjerë të vendeve
Ballkanike, që dolën në skenën politike në fillim të viteve ’90, tashmë, kanë
dalë në pension politik. Kështu, për shembull, më mizori Sllobodan Milloshevic,
jo vetëm që nuk është më lider politik, por ai, ndoshta, tani prehet në ferr
për bëmat që ka bërë.
Po ashtu edhe lideri historik i Kroacisë, i
cili i siguroi pavarësinë, Franjo Tuđman, nuk është më lider politik dhe prehet
në botën tjetër. Gjithashtu, edhe lideri historik i Rumanisë, Ion Iliescu, që
zëvendësojë diktatorin mizor Nicu Ceauşescu, pasi bëri tri mandate si
president, tashmë, ka dalë në pension politik. Edhe në Mali të Zi, ku lider i
saj i padiskutueshëm për 20 vitet e fundit, Djukanovic, dha dorëheqjen nga jeta
politike.
I vetmi në Ballkanin Perëndimor edhe
Lindor, që edhe pse ka më shumë se 20 vjet në politik dhe që pretendon krejt
gëzim se do të jetë edhe për 20 vite të tjera, është ky i yni, i cili vazhdon
me metodat e tija autoritare dhe tiranike të qeveris vendin. Ai qeveris duke përdoru
dhe ushtruar ‘demokracinë mafioze”, e cila në pamje të parë duket sikur u përket
qytetarëve, por realisht ajo është në shërbim të një personi të vetëm dhe të
klanit të tij që e rrethon.
Ndoshta, ka ardhur momenti të mendojmë, se
pas kësaj periudhe të gjatë që lideri jonë ka në politikë, ai nuk ka më vizione
të reja për të për të na qeverisur për një të ardhme me më shumë progres dhe
mirëqenie.
Ndoshta, ai thjeshtë mendon të qëndrojë në
politikë për të mbrojtur interesat e tij dhe të personave që e ndihmojnë për të
qëndruar krejt i sigurt në pozicionin e tij komod të një udhëheqësi absolut.
Edhe pse koha kalon, ai mendon se është i pazëvendësueshëm. Në botën njerëzore
asgjë nuk është e pazëvendësueshme.
Lideri i mazhorancës aktuale me të vërtetë
është më i vjetri i Ballkanit, por ne, shqiptarët, jemi më të rinjtë në Europë.
Prandaj, ne duhet të kërkojmë një model të ri, një lider të ri që ka energji,
ide dhe vizione për të na qeverisur me metoda demokratike. Mendoj se ka ardhur
momenti që në Shqipëri të ndodh një alternim i vërtetë demokratik pushteti, i
cili jo vetëm rrit shpresën për një demokraci të shëndosh në vend, por do
sjellë edhe një formë të re qeverisje duke vënë në qendër të vëmendjes
qytetarët, hallet e tyre dhe jetën e tyre të përditshme. Kushti kryesor për të
ndodhur alternimi është: të çojmë në shpi këtë më vjetrin e Ballkanit, i cili
edhe pse kanë kaluar 20 vite, vazhdon të na pseudoqeveris. Çdo shqiptarë duhet
të ketë vetëm një qëllim politik: largimin e më të vjetrit dhe zëvendësimin e
tij me një alternativë të re të besueshme dhe premtuese.
