Alban Daci
Diplomacia shqiptare ka vite që ndodhet në krizë për shkak se rekrutimi i diplomatëve nuk behët mbi bazën e
meritokracisë, por mbi bazën e nepotizmit farefisnor dhe klientelizmit partiak.
Ndoshta Diplomacia shqiptare është një ndër fushat e shtetit shqiptar,
që është infektuar më së shumti nga virusi i klientelizmit dhe nepotizmit. Kjo
besoj ka ndodhur edhe për faktin, se
politika aktuale mendon se të dërguarit me shërbim diplomatik jashtë vendit,
janë jashtë vëmendjes së qytetarëve dhe filtrave të organeve të shtypit të
shkruara e atij viziv.
Megjithatë, shtypi opozitar dhe ai i pavarur e ka bërë punën e tij
investiguese në shërbim të interesave të vendit duke publikuar një listë të
pafundme me emra në shërbimin diplomatik, të cilët ishin nipër, mbesa, daja e
halla të njerëzve të pushtetit dhe që nuk plotësonin asnjë kusht për të
ushtruar profesionin e vështirë dhe të rëndësishëm në të njëjtën kohë të
diplomatit.
Duke qenë se vetë trupi diplomatik i Shqipërisë është i ndërtuar mbi bazën
e nepotizmit farefisnor e klientelizmit partiak, nuk mund të përjashtohet fakti,
se edhe vetë misioni i Diplomacisë shqiptare të jetë i orientuar në këtë dy
drejtime. Kjo ka sjellë që vetë Pozita
aktuale të mos ketë dhe të mos jetë në gjendje të hartojë e të bëjë një
strategji afatgjate e afatshkurtër në lidhje me interesat diplomatik e
gjeopolitike në vend.
Mendoj se Diplomacia shqiptare duhet të orientohet në dy drejtime: në
drejtimin e interesave dhe forcave Universale; në drejtimin e interesave dhe
forcave Rajonale.
Në planin Universal Shqipëria duhet të mbajë marrëdhënie të rëndësishme, të
palëkundura dhe solide me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe me BE (Në veçanti
me Britaninë e Madhe, Gjermaninë, Francën,
Italinë, Austrinë dhe me Spanjën). Shqipëria duhet të ketë marrëdhënie formale
me vendet e lindjes, por jo të vendosura në planin e parë. Shqipëria duhet të
shikojë vetëm drejt Perëndimit dhe nuk duhet të ketë pikëdyshimi për këtë).
Në planin Rajonal, kam dyshimin se Diplomacia shqiptare nuk është aspak
vetvetja, por është e kapur peng nga interesa e të huajve që përputhen me
interesat personale të politikanëve shqiptarë. Interesa e Pozitës duke qëndruar
më lart se edhe interesat kombëtare, kanë bërë që Shqipëria sot, të mos
orientohet dhe të mos intensifikojë marrëdhëniet me vendet që janë të rëndësishme
në planin gjeopolitik.
Shqipëria sot, le të themi, se me një
vend si Rumania, ka raporte normale por jo të intensifikuara ashtu siç duhet të
jenë në të vërtetë. Është e pafalshme që Shqipëria nuk ka arritur të bind një
vend si Rumania që të njoh pavarësinë e Kosovës. Nuk besoj se Rumania është
kundër pavarësisë së Kosovës, por status quo-ja e marrëdhënieve që kjo ka me
Shqipërinë, le të themi se ka kushtëzuar edhe njohjen e Kosovës.
Lidhjet e Rumanisë me Shqipërinë janë të hershme. Studimet e historisë tregojnë se Shqiptarët,
më saktë ilirët, kanë qenë të pranishëm në Rumani që nga shekujt e parë të erës
sonë, të sjellë nga administrata romake për të punuar në minierat e arit në
malet Apuseni. Kështu shkruan Maria Dobrescu në librin e saj “Pesë dekada
diplomaci për marrëdhëniet romune-shqiptare”.
Gjithashtu, po në këtë libër autorja shkruan se: “Rumania ishte vendi i parë
që njohu pavarësinë e Shqipërisë, që u shpall më 28 nëntor 1912, pasi u
“projektua “ në takimin e patriotëve shqiptarë më 5 nëntor, në Bukuresht. Midis
tyre ishte Ismail Qemali (1844-1919), Kryeministri i Shqipërisë në vitet
1912-1914 sh.y)”.
Mendoj, se marrëdhënie shqiptare-rumune duhet të rishikohen në optikën
Rajonale dhe atë të BE. Rumania është një vend i rëndësishëm në Rajon
gjithashtu ka edhe një rol të rëndësishëm në Tregun e Përbashkët, shumë kompani
të rëndësishme të vendeve kryesore të BE, për shkak të kostos më të ulët të punës
së krahut të punës, kanë transferuar
aktivitetin e tyre ose janë në proces e sipër për t’i transferuar në Rumani.
Gjithashtu, duhet të theksojmë faktin, se Agrikultura në Rumani ka njohur një
zhvillim të rëndësishëm për shkak të metodave dhe teknologjive të reja të
standardit europian që po aplikohen.
Shqipëria është në proces e sipër në procesin e integrimit, për këtë arsye
ajo duhet t’i rishkojë marrëdhëniet e t’i bëj me intensive edhe me Rumaninë, e
cila tashmë është anëtare me të drejta të plota dhe ka mbi supe një eksperiencë
të rëndësishme tranzicioni. Shqipëria nuk rrezikon të humb asgjë nga
intensifikimi i marrëdhënieve me Rumaninë, sepse kjo e fundit për shkak edhe të
pozicionit gjeografik nuk ka asnjë lloj interesi territorial mbi Shqipërinë.
Marrëdhëniet e Shqipërisë e Rumanisë do të ishin në kuadrin e një reciprociteti
për një të ardhshme të përbashkët europiane.
Gjithashtu, nuk duhet të lëmë mënjanë edhe faktin, se një ndër komunitet më
të fuqishme shqiptare ndodhet në Rumani. Ky komunitet ka luajtur një rol të rëndësishëm
një themelimin e modernizimin e shtetit shqiptar, në modernizimin e shtetit
rumun si dhe në raportet diplomatike mes Shqipërisë e Rumanisë. Ja car shkruan
Maria Dobrescu në librin e saj: “Është i pamohueshëm fakti se Nikolla Naço
(1843-1913, udhëheqës i komunitetit shqiptar në Rumani sh.y), pasi u vendos në
Bukuresht më 1884, ka ndikuar dhe rigjallëruar përmes aktivitetit të tij
lëvizjen shqiptare në kryeqytetin e Rumanisë. Marrëdhëniet e tij ,e qeveritarët
rumunë dhe autoritet shkencore në Bukuresht- V.A. Urechia, B.p. Hadeu, D.
Butulescu, N. Lahovari etj., u materializuan me mbështjetjen e kauzës shqiptare
nga rumunët. Me mbështetjen e Naços dhe të Shqipërisë “Drita” në Bukuresht u
botuan veprat e Sami e Naim Frashëri.”
Mendoj se raportet mes Rumanisë e Shqipërisë duke analizuar kuadrin
historik, të ardhmen e përbashkët në BE, të kaluarën Komuniste, përjetimin e
një tranzicioni të vështirë, rolit të Komunitetit shqiptarë, duhet të jenë më
të intensifikuara në kuadrin bilateral dhe duhet të pasqyrohen në të gjitha
fushat.
