Alban Daci
Tranzicioni 20 vjeçar, përveç shumë të mirave, solli edhe shumë efekte
devijuese e negative si për demokracinë ashtu edhe për vetë jetën sociale të
qytetarëve. Me të vërtetë shqiptarët në fillim të viteve ‘90 përfituan pluralizëm
politik. Megjithatë është interesante të bëjnë pyetjet: A ishte real ky pluralizëm?
A ishte në shërbim të mirës së përbashkët të qytetarëve dhe të demokracisë? E para,
duhet të kemi parasysh faktin, se pluralizmi i fazës fillestare, pra e kam fjalën
për fazën e krijimit të PD dhe të transformimit të PS ishte i komanduar dhe i
projektuar nga monoklatura komuniste.
Duke u nisur nga ky fakt, atëherë ai pluralizëm nuk ishte real, nuk përfaqësonte
vlera origjinale demokratike e për rrjedhojë nuk ishte një garanci për
progresin e reformave politike demokratike dhe ekonomike të bazuara në ekonominë
e tregut të lirë. Pra, le të themi, se
kjo ishte faza e parë e pluralizmit politik shqiptar. Krijimi i këtij pluralizmi
politik fals dhe jo origjinal, bëri të mundur që Shqipëria të futej në një
tranzicion të gjatë politik, me sfida e probleme serioze, ku viktima ishin vetëm
qytetarët.
Krijimi i PD, me ish komunistë dhe me njerëz me dosje, transformimi ose më saktë
komandimi i PS po nga ish personat që kishin përgjegjësi të rënda për regjimin
e kaluar, bëri që Shqipëria jo vetëm të hyjë në tranzicion politik, por edhe të
përjetojë momente të vështira si ai i vitit 1997.
Faza e dytë pluralizmit politik shqiptar është momenti, kur për interesa krejtësisht
personale dhe për shkak të luftës brenda llojit, pjesëtar drejtues të PD e PS
largohen nga partitë fillestare për të krijuar parti të reja, të cilat kishin
vetëm një qëllim, pushtetin e vetëm pushtetin. Këtu duhet të kemi parasysh
momentet, kur Genc Pollo u largua nga PD dhe krijoi partinë e tij si dhe
largimin e Ilir Metës, i cili krijoi LSI.
Partia e Genc Pollos edhe pse bëri manovrime të suksesshme politike duke përdorur
sigël të përafërt me atë të partisë mëmë, PD, nuk mbijetojë gjatë. Ajo u shkri
dhe u rikthye përsëri tek PD.
Ndërsa Ilir Meta, duke përdorur një emër tërheqës, si dhe duke shfrytëzuar mirë
kuintat politike, vazhdon edhe sot të lundrojë në sistemin politik shqiptar. A ka lidhje emri i partisë së Ilir Metës me atë
që ajo përfaqëson realisht? Kjo është e vetmja parti që quhet Lëvizja Socialiste
për Integrim dhe duke qenë në bashkëqeverisje me PD, merr për dy herë rresht
refuzimin e statusit të vendit kandidat në BE. Nuk ka ndodhur me asnjë vend tjetër
europian që t’i refuzohet dy herë statusi për vend kandidat ashtu siç ka
ndodhur me Shqipërinë pikërisht në kohën kur në bashkëqeverisje është një parti
që ka emrin Lëvizja Socialiste për Integrim.
A përfaqëson LSI integrimin? Për herë të parë në 20 vjet tranzicion
shqiptarët bëhen dëshmitar të një videoje, ku zv/Kryeministri dhe një Ministër bisedojnë
për afera korruptive. Pavarësisht se askush nuk u dushkua, qytetarët e panë dhe
e dëgjuan të vërtetën. Jo vetëm se kjo parti politike ishte aktore dhe autore e
videos që e panë të gjithë shqiptarë, por ishte edhe lumi i akuzave që dy
zyrtarët e lartë i bënin njëri-tjetrit.
A përfaqëson LSI integrimi? LSI lindi si forcë politike vetëm për interesa
të qarta personale politike e për pushtet të personave që e themeluan, të cilët
nuk patën hapësirën e duhur për t’i pasur këto tek partia mëmë PS. Pra, LSI nuk
është se u krijua për të sjellë një frymë të re politike e demokratike në vend,
por thjeshtë për të stërzgjatur frymën e vjetër ekzistuese të politikës
shqiptare. LSI nuk kishte një ideologji, apo një imazh real politik, nuk kishte
një elektorat të mirëpërcaktuar. Për këtë arsye ajo kishte vetëm një mënyrë që
të mbijetonte. Të krijonte një marrëdhënie shantazhi me qytetarët si dhe të përdorte
koalicionet e pakuptimta politike.
Ajo e mbështeti të gjithë forcën e saj politike, jo tek kapacitet e larta
intelektuale e kulturore, por pikërisht tek njerëzit pa shpresë, të cilët i krijojë
dhe i edukojë mbi parimin e kamikazit: puno duke bërë vota sa më shumë dhe ne
do të bëjmë mbret. Ky parim, krijoi kulturën e militancës qorre e injorante,
zhduki konceptin e meritokracisë për konkurset publike si dhe në të njëjtën kohë
zëvendësojë specialistët e mirë e të suksesshëm me njerëz militantë e të
pashkollë. Kjo krijoi një situatë të mungesës së efikasitet dhe të mirëfunksionimit
të institucioneve të ndryshme shtetërore.
Gjithashtu, LSI duke qenë se dashuri të parë kishte pushtetin dhe jo
qytetarët, pranojë të bëjë koalicion me djallin. Jo pak herë kryetari i kësaj partie
ishte shprehur egër e me tona të forta duke bërë akuza të ndryshme kundër liderit
të PD. Megjithatë, të gjitha i harrojë shumë shpejt. Kjo ndodhi, sepse ai ishte
i dashuruar marrëzisht pas pushteti. Koalicioni i tij, nuk kishte asgjë të përbashkët
me PD, qoftë në program ashtu edhe me historinë politike të dy subjekteve. Megjithatë,
ai e bëri, se nuk rrinte dot pa pushtet. Pushteti ishte atracioni e motivimi
kryesor i tij.
Aktualisht vetë drejtuesit e LSI, pas ngjarjeve që kanë ndodhur e kanë
kuptuar se nuk kanë më asnjë motivim, justifikim apo arsye që të vazhdojnë të
jenë forcë politike. Për këtë arsye po mundohen të justifikohen me faktin se
LSI është forcë e rëndësishme për ekuilibrat politik dhe forcë e rëndësishme për
integrimin. E vërteta është se LSI ka humbur si forcën e ekuilibruesit ashtu
edhe atë të integrimit. LSI ishte një stërzgjatje e panevojshme e politikës së
vjetër. Për këtë arsye ajo bashkë me politikën e vjetër do të dalin nga
sistemi, sepse misioni i tyre ka mbaruar me dështim e me turp.
