Alban Daci
Qe kur lindi njeriu, bashkë me të lindi e mira po ashtu edhe e keqja.
Politika lindi si një mënyrë për të rregulluar dhe për të administruar jetën e
përbashkët. Normalisht përderisa politika përbëhet nga njerëzit, do të thotë se
ka edhe politika të mira, por edhe politika të liga. Nga ky arsyetim del se
partitë dhe sistemet nuk janë perfektë për sa kohë janë njerëzit aktorët
kryesor. Në botë janë njohur sisteme
negative të karakterizuar si jo demokratike dhe sisteme politike pozitive që
janë drejtuar drejt demokracisë ose përsosmërisë demokratike. Mendoj se sistemi
politik shqiptar, është në një fazë të ndërmjetme, i theksuar nga mungesa e
identitetit dhe paqartësia e linjës ideologjike. Problemet e sistemit politik shqiptar lidhen
me partitë politike dhe këto të fundit me historikun e njerëzve që i kanë
themeluar.
Mendoj se ndër problemet e para është fakti se sistemi aktual politik nuk
ka pësuar shkëputje nga sistemi i kaluar. Kjo për faktin se të njëjtët
personazhe që i përkisnin sistemit të kaluarën u bënë pjesë edhe në sistemin e
ri. Kjo solli që linja e mendimit mbeti po e njëjti. Pra, mënyra e të menduarit
dhe e të bërit politikë nuk ndryshojë.
Problem i dytë dhe ndoshta më i madhi është servilizmi. Kjo për mendimin
tim ka mbetur si një virus nga e kaluara. Megjithatë, një arsye tjetër është se
shumë lider politikë të sistemit aktual politikë dolën rastësisht nga ngjarjet
historike, por pa pasur cilësi të vërteta prej lideri. Pra, liderët e politikës
aktuale duke pasur cilës normale ose më pak se normalja ndjehen të pasigurt nga
çdo qenie tjetër që mund të jetë me racionale dhe më e prehtë. Faktor tjetër i
servilizmi brenda partive ose kryesisht kundrejt kryetarëve vjen edhe nga fakti
se njerëzit që i rrethojnë kanë mungesë të theksuar të cilëve individuale. Për
këtë arsye nuk ndjehen të sigurt dhe zgjedhin mënyrë e të bërit urë për të
mbijetuar.
Problemi i tretë është injoranca. Nëse ka ndonjë sektor apo aktivitet njerëzorë,
ku injoranca është tepër e pranishme kjo është politika. Pra, tashmë është
krijuar bindja se të bëhesh politikanë i zoti në Shqipëri nuk ka nevojë të kesh
shumë kualifikime apo të jesh i dalluar në fushën profesionale. Kusht i vetëm është
të luash lojën, të shtiresh si lojtar i mirë dhe ta pasosh gjithmonë topin tek
kryetari ose tek interesat e tij.
Problem i katërt është trashëgimia politike. Pra, për fat të keq partitë
politike shqiptare janë të orientuara drejt modelit despotik, pra ku babai i
trashëgon të birin ose të bijës. Problemi dinastik sjellë një ndër pasojat më të
rrezikshme atë të mungesës së rotacionin. Mungesa e rotacionin sjellë pasoja
negative mbi demokracinë duke rritur keqqeverisjen dhe korrupsionin.
Problemi i pestë është se politika shqiptare po kalon nga faza tradicionale
tribale në fazën e re dhe moderne, atë klanore. Kjo do të thotë se politikën
nuk e bëjnë figurat që drejtojnë partitë politike, por klanet ose grupet e
interesit. Shqipëria është vend i vogël, pak i zhvilluar dhe kjo sjellë se ka
vetëm një grup ose një klan i cili dikton tek të gjitha partitë një strategji të
vetme. Pra, në politikën shqiptare nuk kemi shumëllojshmëri interesash dhe
larmi vendimesh. Kjo e varfëron politikën shqiptare dhe e bën të brishtë
demokracinë.
Këto janë vetëm disa probleme thelbësore të politikës shqiptare që pengojnë
kristalizimin e demokracisë. Këto probleme mund të ndryshojnë vetëm duke u
ndryshuar rendi shoqëror. Për sa kohë do të kemi një rend shoqëror me
problematikat e mësipërme, politika shqiptare do të vazhdojë të jetë
klienteliste, jo funksionale, jo komunitare, negative (despotike) dhe jo
pozitive (demokratike).
