Friday, October 14, 2011

Idetë europiane

Alban Daci

Jean- Jacques Rousseau ishte për një “paqe të përsëritur” përmes arsyes dhe kontratës sociale: ishte një shoqëri, që ishte Europa, në të cilën ishte uniformiteti që anulonte në një far mënyre, karakteret e vërteta nacionale.
Saint Simon në 1814 në Paris do të shkruante: “ Do të vij një moment, ku të gjithë popujt e Europës, do të binden që më parë të rregullojnë problemet e përgjithshme se sa të mbrojnë interesat nacionale: atëherë dhimbjet do të bëhen më të vogla, paqartësitë do të qartësohen, luftërat do të shuhen; dhe drejt këtij objektivi ne kërkojmë të shkojmë”. Bobbio do e cilësojë veprën e Simon si: “guximin e parë për një shoqëri mbinacionale, e cila edhe pse nuk ka akoma karakteret e një shteti federal në kuptimin rigoroz të fjalës, shkon shumë më përtej se sa sistemi konfederal i shteteve”.
Frederico Chabod: “Atje ku më parë njerëzit e kulturës dhe të nderit ishin ndjerë europian para se të ndjeheshin italian, francez apo gjerman, sot ndjehen në mënyrë ekskluzive vetëm italian, francez apo gjerman”. Hyjnia e re është shteti nacional, i cili bëhet armik i çdo iniciative për homogjenizim, bashkëpunim dhe paqe mes popujve.
Poeti gjerman Heinrich Heine, rrëshqet mes idesë të integrimit të popujve të Europës dhe inspirimit të një vëllazërie universale. Megjithatë, ai nuk arrin të largohet nga primati gjerman për realizmin e këtyre ideve.
Viktor Hugo: “ Do të vij dita ku Franca, Rusia, Anglia dhe më vonë Gjermania, të gjitha nacionet e kontinentit, pa humbur cilësitë e veçanta dhe krenarinë personale, do të bashkohen ngushtësisht në një bashkim më superior, i cili do të ndërtoi vëllazërinë europiane. Do të vij dita ku Shtet e Bashkuara të Amerikës dhe Shtetet e Bashkuara të Europës, do të zgjasin duart mbi dete për të shkëmbyer prodhimet e tyre, tregtinë, industrinë, artet, gjenitë për të përmisuar krijimin nën vëzhgimin e Krijuesit”.
Megjithatë ideja e integrimit europian nuk bëri progres të madh në periudhën e të fundit të Tetëqindtës dhe në vitet e para të Nëntëqindtës, sepse skena politike europiane ishte e dominuar nga një tendencë rritëse për të marrë sa më shumë territore në cepat e Botës. Kjo ishte periudha që Europa e kishte vëmendjen më të madhe drejt jashtë kufijve të saj, se sa për çështjet e brendshme siç ishin konfliktet, interesat ekonomike, apo format reale të bashkimit në një formë të vetme shtetërore.
Ideja europiane që duhet të predikojmë sot, nuk duhet të jenë për një Europë të mbyllur kundrejt askujt, por për një Europë të hapur për të gjithë, një Europë ku njerëzit mund lirisht të vlerësojnë kontrastet dhe idealet. Europa duhet të jetë shpresa dhe guximi real, ku forca e bashkimit do të jetë një garanci për të kaluar momentet e vështira dhe guximi për të ardhmen do të jetë një fitorja mbi të tashmen e vështirë. Idetë e personaliteteve dhe individëve të shquar ëndërruar Europën e Bashkuar, politikanët dhe statistët ,hap pas hapi, e shndërruan këtë ëndërr në një realitet.