Evropa mposhti frikën dhe ngjalli shpresën

Dr. Alban Daci

Ashtu siç u bë e ditur nga mediet e huaja dhe ato shqiptare Komisioni për Liritë Civile Drejtësi dhe Punët e Brendshme miratoi me 49 vota pro dhe 2 abstenime projektrezolutën e eurodeputetes Tanja Fajon që parashikon liberalizimin e vizave për shtetasit e Shqipërisë dhë të Bosnjës.
Komisioni hodhi poshtë mendimet e propozuara nga eruodeputeti holandez Daniel Van der Stoep që t’u kërkohej Shqipërisë dhe Bosnjës tërheqja nga Konferenca Islamike, si kusht për liberalizimin e vizave.
Propozimi i deputetit dhe abstenimi i dy votave për projektrezolutën e eurodeputetes Tanja Fajton që parashikon liberalizimin e vizave tregon se: themeli bazë i krijimit të Bashkimit Evropian ka qenë frika.
Sipas interpretimit më të zakonshëm frika është një përgjigje emocionale ndaj perceptimit real, apo imagjinar, të një rreziku të mundshëm.
Frika është një forcë për mbijetesë në një botë natyrisht të rrezikshme. Lepuri që nuk ka frikë nga gjuetari nuk e ka të gjatë. Turisti, që udhëton në zonat fisnore ndërmjet Afganistanit dhe Pakistanit, që nuk merr masat e imponuara nga frika është një torollak i papërgjegjshëm.
Megjithatë, po të marrin rastin e lindjes së Bashkimit Evropian, frika u ndodh tek gjeneza e shpresës. Frika e një lufte të re të përgjakshme mes Francës dhe Gjermanisë pas Luftës së Dytë Botërore ishte një faktor vendimtar në krijimin e tij. Gjithashtu, frika nga pasojat e ngrohjes globale mund ta nxisë njerëzimin të ndërmarrë hapat e nevojshme për të mbrojtur planetin tonë nga katastrofa.
Fakti se Shqipëria është anëtare e Lidhjes Islamike, nuk përbën asnjë pengesë, apo problem, për integrimin e saj të plotë në Bashkimin Evropian. Vetë Bashkimi Evropian është krijuar mbi bazën respektimit të Drejtave të Njeriut, të identiteteve kombëtare, si dhe të atyre fetare. Bashkimi Evropian dhe Bota Islamike kanë pasur, gjithmonë, marrëdhënie reciproke, të cilat herë kanë qenë në ngjitje dhe herë kanë qenë në rënie. Megjithatë, ato asnjëherë nuk janë ndërprerë.
Marrëdhëniet e Evropës me Botën Islamike për shkak të pozicionit gjeostrategjik janë të pashmangshme. Bile, për shkak të interesave politike dhe ekonomike ato po shkojnë drejt një intensifikimi më të lartë.
Aktualisht në Evropë kemi një numër të madh myslimanësh, të cilët kanë ardhur kryesisht nga vendet e Afrikës Veriore. Pra, do apo nuk do Evropa, tashmë, myslimanët janë pjesë e realitetit evropian.
Kohët e fundit për shkak të marrëdhënieve të vështira që Evropa ka me vendet islamike për shkak të terrorizmit dhe ngjarjeve të 11 shtatorit po hidhen teza dhe ide se si këto marrëdhënie mund të përmirësohen.
Njëra nga këto teza është “eksportimi i demokracisë”. Kjo tezë është e frymëzuar kryesisht nga periudha e Bush-it, e cila mendonte, se vendet janë të prira për terrorizëm dhe për të qenë agresiv në arenën ndërkombëtare, sepse nuk janë demokratike. Prandaj, demokracia duhet të eksportohet nga vendet demokratike perëndimore drejt vendeve jo demokratike.
Teza e “eksportimit të demokracisë” nënkupton reformimin e sforcuar brenda vendeve islamike, ose më sakt demokratizimin e tyre të detyrueshëm edhe nëse ky proces nuk është i natyrshëm. Kjo tezë shikohet si e pamundur nga një rrymë tjetër e mendimit evropian, sepse sipas saj vendet islamike i ka gllabëruar korrupsioni dhe egoja për pushtet. Prandaj, eksportimi i demokracisë mbetet si një mish i huaj në një trup të infektuar.
Zgjidhja më mirë do të ishte reformimi i fesë islame brenda në Evropë dhe eksportimi i saj në vendet e origjinës. Aktualisht, në Evropë ka shumë myslimanë, të cilët janë integruar plotësisht në botën perëndimore. Mjafton të përmendim faktin se marokenet, tunizianët, algjerianët etj. që kanë ardhur në Itali dhe Francë ndjehen plotësisht si italian dhe si francez. Ato studiojnë në universitetet më të mira të këtyre vendeve dhe duan me çdo të kush të realizojnë një integrim të plotë në shoqëritë përkatëse për të mos u ndjerë të veçuar dhe inferior.
Shumë mendimtarë evropianë mendojnë, se integrimi i plotë i myslimanëve në shoqëritë evropiane, ku kanë zgjedhur të jetojnë do të jetë edhe një sinjal për vendet e tjera islamike, duke treguar se bashkëjetesa për shkak të besimit fetar nuk është e vështirë. Përkundrazi, ajo është më e mirë dhe bukur për shkak të vlerave dhe pasurisë që ka.
Sipas, tyre myslimanët e demokratizuar në formë natyrale dhe të pa sforcuar do të jenë një shembull për t’u ndjekur edhe nga vëllezërit e vendeve të origjinës.
Siç thamë më sipër, del se as evropianët nuk mund të jetojnë pa myslimanët dhe as myslimanët nuk mund të jetojnë pa evropianët. Fakti, se Shqipëria është një vend me shumicë myslimane nuk duhet të përbëjë një problem për Evropën. Përkundrazi, ajo është dhe do të jetë një urë lidhëse mes dy “botëve”.
Shqipëria është një vend me shumicë myslimane, por me një sistem krejtësisht demokratik qeverisje. Pra, Shqipëria jo vetëm që nuk duhet të diskriminohet për faktin se është anëtare e Lidhjes Islamike, por ajo duhet të merret si një shembull i mirë për Evropën aktuale, duke pasur parasysh tolerancën fantastike fetare, që ajo ka.
Evropa kërkon të realizojnë integrimin e plotë të saj si dhe të ketë marrëdhënie të mira me shtetet që e rrethojnë atë. Integrimi nuk mund të realizohet pa u respektuar principi i tolerancës fetare.
Në Evropën e sotme, disa herë shprehet një frikë e tepruar kundrejt gjithçkaje që nuk është evropiane. Frika e tepruar është rrezikshme. Pushtimi nga frika e tepruar është një pengesë serioze ndaj aftësisë së çdonjërit për të bashkëvepruar me botën e jashtme.
Frika të çorienton dhe shpeshherë mjaft seriozisht. Ajo nxit një nivel të përgjithshëm ankthi, që në rastin më të mirë është shqetësues dhe në rastin me të keq është problematik. Votimi i fundit në lidhje me liberalizimin e vizave për Shqipërinë dhe Bosnjën tregoi se Evropa mposhti frikën dhe ngjalli shpresën. Evropa, tashmë, nuk ka frikë, por ajo është e guximshme dhe e vendosur për të realizuar deri në fund ëndrrën e saj fillestare të një Evropë të bashkuar dhe paqësor

Sa pak vlen jeta në Shqipëri

Dr. Alban Daci
Botuar më, 23 shtator

T. Observer

Në çdo vend të botës, por më shumë në vendet e zhvilluara perëndimore gjithmonë është luftuar për një jetë më të mirë. Pavarësisht vendin se ku ndodhet, njeriu përpiqet të ndërtoj një jetë sa më të mirë dhe të sigurt. Fakti se qenia njerëzore u ka shpëtuar edhe periudhave më të vështira si ajo e akullnajave do të thotë: se ai ndryshe nga gjallesat e tjera ishte një qenie që mendonte për të ndërtuar të ardhmen duke u kujdesur për të tashmen.

Njeriu u shpëtoj të gjitha situatave dhe periudhave kohore, sepse ai nuk u be zot vetëm i vetës, por edhe i natyrës dhe mjedisit që e rrethonte. Njeriu lind me shpresën se jeta e tij do të jetë më mira se prindërve të tyre, të brezave të kaluara. Vetë lindja është një akt shprese, një risi që shpreson dhe shikon nga e ardhmja. Edhe pse kështu ndodh dhe duhet të ndodh. Në Shqipëri, shumë më lirë dhe lehtë kushton të vdesësh sesa të jetosh.

Për ta kuptuar sesa lehtë është të vdesësh në Shqipëri, mjafton të tregojmë vetëm disa shembull që ndoshta janë të dukshëm dhe real, por që askush nuk i shikon me syrin kritik dhe të shpresës në vlerësim të jetës si simboli më i lartë i jetës së njeriut. Po kaloja sot në rrugën e “Durrësit”, tek vendi që “Ferlut”, për të dalë nga ana e tjetër e rrugës, sepse doja të merrja autobusin për në qendër. Ajo që pashë ishte me të vërtetë një garë e dëshpëruar, ku njerëzit si humbës të deklaruar mundoheshin t’ua kalonin me shpejtësi makinave për të dal në anën tjetër të rrugës.

Teksa të rinjtë, të moshuarit, çiftet me fëmijë përpiqeshin të kalonin rrugën duke sfiduar shpejtësinë e madhe të makinave, makinat e inatosura dhe me shpirtin luftarak e rrisnin shpejtësinë duke kaluar çdo lloj limiti me qëllimin e vetëm që ato të ishin jo vetëm fituesit por edhe dominuesit e këtij segmenti rrugor.

Në këtë segment rrugor, ku vdekja dhe jeta janë në një garë paralele, ka rënë edhe dëshmorë, të cilët jo vetëm kanë humbur këtë garë tragjike por edhe jetën ë tyre. Kjo situatë kaq tragjik-komike ka më shumë se pesë vjet që është me të vertete një shqetësim i madh për qytetarët. Edhe pse gjatë këtyre pesë viteve nuk kam jetuar në Shqipëri, sa herë që vija dhe largohesha mendoja me veten tim se kur të kthehem radhës tjetër dicka do të ketë ndodhur dhe situata do të ketë ndryshuar.

Kaluan pesë vite dhe ndoshta do te kalojnë edhe ca të tjerë dhe situata as nuk ka ndryshuar, as po ndryshon dhe ndoshta me keqardhje nuk do të ndryshoj. Si ka mundësi në një segment rrugor intensiv urban, si ai i “Ferlutit” në rrugën e “Durrësit”, ku gjatë ditë kalojnë shumë qytetarë nuk ka as vija të bardha, as tabelë shpejtësi, as semafor si dhe ndonjë polic rrugor që t’i detyroj në bazë të normave të qarkullimit rrugor drejtuesit e automjeteve të respektojnë ato që thamë mësipër me qëllimin për të mbrojtur jetën e qytetarëve kalimtarë.

Si ka mundësi shteti bën investime të mëdha dhe të rëndësishme në infrastrukturës, nuk ka interes dhe mundësi të bëj një investim fare modest në krahasim me të tjerët për këtë kalim. Mos vallë banorët e këtij kalimi janë të gjithë të dënuar me vdekjen dhe thjeshtë dalëngadalë presin radhën për tu bërë “dëshmor-humbës” duke dhënë jetën në mënyrë të padrejtë.

Mos vallë, për shkak të halleve dhe problemeve të shumta që kanë qytetarët, nuk ju ka mbetur gjë tjetër veçse të bëhen kamikaz me dëshirë drejt vdekjes së sigurt. Nuk arrij ta kuptoj përse drejtuesit e automjeteve kanë një urrejtje kaq të madhe për kalimtarët e thjeshtë. Në çdo cep të Tiranës, qofshin vijat e bardha apo semaforët, janë vetëm kalimtarët ata që duhet të largohen dhe t’iu hapin rrugën makinave nëse nuk duan të vdesin si humbës të kohërave moderne.

Perse nuk mendojnë për një çast drejtuesit e mjeteve, se kalimtarë në njëjtën kohë, por në një vend tjetër mund të jenë edhe të afërmit e tyre. Mos ndoshta, si drejtuesit ashtu edhe kalimtarë, për shkak të lodhjes së madhe psikologjike dhe stresit janë të gatshëm të vdesin si kamikaz duke lënë në vendin e ngjarjes një tufë me lule.

Në asnjë vend perëndimorë, të paktën tek ato vende që kam qenë vizitor (kam jetuar), nuk kam parë që në vijat e bardha kalimtarë duhet të ik me vrap, sepse drejtuesi i mjetit është me shpejtësi të madhe dhe nuk ka ndërmend që ta ul atë.

Po trajtoj kalimin e “Ferlutit” tek rruga e “Durrësit”, sepse me të vërtetë është shqetësues dhe kërkon një vëmendje dhe një zgjidhje të menjëhershme, sepse në këtë kalim ka pasur viktima. Nëse nuk do të ndërhyhet menjëherë edhe në vazhdim do të ketë vdekje të tjera.

Megjithatë, shembull i këtij mbi kalimi nuk është i vetëm. Në Shqipëri probleme të tilla ka plot dhe mjafton të ndjekësh kronikat e zeza për të qenë i vetëdijshëm. Qëllimi dhe misioni i shtetit është t’iu ofroj qytetarëve të tij, të mira, shërbimi, siguri dhe garanci në këmbim të hyrjeve fiskale. Prandaj, shteti duhet të kujdeset për jetën e çdo qytetari që ajo të jetë sa më e mirë, e qetë dhe sigurt.

Tashmë në vitin 2010, në një vend si kalimi i “Ferlutit”, i cili është në zemrën e Tiranës, nuk ka më kuptim që për pak vëmendje dhe investime të vdesin qytetarët të pafajshëm. Duhet të ndërhyhet me shpejtësi dhe me një projekt konkret për zgjidhjen e kësaj situate disa vjeçare. Jeta është e bukur nëse dimë ta jetojmë. Qytetarët dinë ta jetojnë, por pa sigurinë e shtetit dituria e tyre venitet dhe është e pavlefshme.

Gomari është demokrat

Dr. Alban Daci

Botuar, më 22 shtator 2010

T. Observer

Rastësisht diku një faqe interneti pashë një foto, e cila tregonte, se një gomar në Afganistan ishte i ngarkuar me kutitë e votimit që po i çonte nga një qendër periferie drejt Komisionit Qendror të zgjedhjeve për numërim. Kjo foto është sa madhështore edhe reale. Zgjedhjet e fundit në Afganistan edhe përse u zhvilluan në një situatë të vështirë tensioni, të shoqëruara me akte terroriste, me bomba, vrasje treguan se: populli e don demokracinë dhe është i gatshëm të bëj gjithçka për ta realizuar atë.

Demokracia, tashmë, mund të themi me bindje të plotë, se nuk është vetëm një simbol vlerash, qeverisje, por është edhe simbol i globalizimit. Ajo, tashmë po përhapet në katër anët e botës dhe po sfidon çdo lloj pengese, qofshin të natyrave politike ashtu edhe të infrastrukturës, telekomunikacionit etj.

Fotografia, tregon se jo vetëm njerëzit e duan dhe duhet të luftojnë për demokracinë, por edhe kafshët si gomari mund të japin një kontribut të çmuar për zhvillimit dhe përhapjen e saj. Sikur Afganistani të kishte më shumë “gomarë”, do të ishte një vend shumë më demokratik sesa është sot. Por për fat të keq ajo ka shumë njerëz, të cilët jo vetëm nuk e duan demokracinë, por e luftojnë atë.

Le të imagjinojmë për një çast, sikur në zgjedhjet e fundit të zhvilluar në Shqipërinë, të kishin qenë gomarët dhe jo njerëzit që do t’i kishin shoqëruar kutitë e votimit nga periferia drejt Komisionit Qendror. Jam i sigurt, se demokracia jonë do të ishte më reale dhe më e shëndosh, sepse gomarët nuk dinë të bëjnë marifete apo ku ta di unë. Ata, janë besnik për detyrat që u japim.

Në realitetin e sotëm, demokracia për shumë vende nuk është më një aspiratë për të ecur përpara dhe për tu zhvilluar, sepse ajo bëhet nga njerëzit, të cilët për nga natyra nuk kanë qenë dhe nuk janë demokrat. Atëherë na mbetet të themi: Kemi nevojë për më shumë gomarë që të jemi një vend më demokratik. Prandaj, tek ne dhe në Lindje/Azi duhet të themi sloganin: Më shumë gomarë për më shumë demokraci.

Feja dhe globalizimi

Dr. Alban Daci
Botuar, më 14 shtator 2010
T. OBSERVER

Kjo javë që sapo u mbyll ka qenë e mbushur me tension, pasiguri, frikë. Kjo ndodhi, le të themi, për shkak të disa deklaratave që bëri pastori amerikan Terry Jones, i cili tha, se do të digjte publikisht librin e shenjtë “Kuranin”. Fillimisht ai deklaroi, se do ta bënte një akt të tillë, sepse, sipas tij, feja islame ishte e dhunshme. Pastori Terry Jones, deklaroi se librin e shenjtë, “Kuranin”, do ta digjte në shesh me rastin e përkujtimit të 11 shtatorit.
Një deklaratë e tillë e çmendur, provokoi reagime dhe protesta të ashpra në vendet islamike, si: Pakistan, Afganistan dhe shumë vende të tjera. Madje, nga këto protesta mbeti i vrarë edhe një protestues afër një baze ushtarake të NATO-s në verilindje të Afganistanit.
Pastori amerikan nuk ka qenë i qëndrueshëm dhe koherent me deklaratat e tij, sepse, më vonë, deklaroi se aktin e djegies së “Kuranit”, do e bënte në shenjë proteste kundër ndërtimit të xhamisë në Ground Zero (vendin ku, më parë, kanë qenë kullat “Binjake”).
Kjo ngjarje, duke parë proceset në cilat është përfshirë bota në njëzet vitet e fundit dhe sidomos pas ngjarjeve të 11 shtatorit, nuk është një rastësi. Përkundrazi, ajo është pasojë e një seri aksionesh dhe politikash që kanë ndjekur shtetet (qofshin perëndimore apo lindore).
Në dhjetë vitet e fundit kemi qenë dëshmitarë të rikthimit të fenomenit fetar tek marrëdhëniet ndërkombëtare. Mendimtarët mendonin, se për shkak të modernizimit dhe të procesit të shekullarizimit, fetë, dalëngadalë, do të humbnin peshën dhe influencën që kishin pasur më parë. Koha po dëshmon, se parashikimet e tyre nuk qenë të sakta, sepse feja, tashmë, po bëhet një faktor mobilizimi për vendet në zhvillim dhe me influencë politike në vendet e industrializuara.
Në vitet e fundit feja është kryqëzuar në mënyrë të paevitueshme me fenomenet e globalizimit. Kjo ka ndodhur për disa arsye.
Në vend të parë, në epokën e globalizimit ka më pak identifikime gjeografike dhe fetare. Përhapja e fesë islami ka dalë jashtë vendeve tradicionale arabe dhe feja e krishterët po e s’poston qendrën e gravitetit të saj, gjithmonë e më shumë, nga vendet e industrializuara drejt vendeve në zhvillim.
Në vend të dytë, po asistojnë kalimin nga format tradicionale të praktimit fetar drejt formave fetare më karizmatike dhe fondamentaliste. Fondamentalizmi duket sikur është forma që i përshtatet më mirë procesit të globalizimit.
Në vend të tretë, globalizimi, për shkak të intensifikimit të shkëmbimeve tregtare dhe të rasteve të takimeve njerëzore që prodhon, ka përzier në mënyrë të paevitueshme homogjenizimin e praktikave fetare. Për shembull, është interesant fakti se edhe besimet fetare që janë krejt të ndryshme mes tyre, kanë filluar t’u referohen të njëjtave të mira që janë të dobishme për gjithë njerëzimin.
Në një botë të globalizuar dhe post-ideologjike, debati mbi rolin e feve tek marrëdhëniet ndërkombëtare është fokusuar mbi binomin përplasje/luftë me civilizimeve. Edhe pse, pothuajse, për dy dekada, që nga rënia e murit të Berlinit, feja ka pasur një rol faktik në terrenin e konflikteve dhe për rrjedhojë të marrëdhënieve ndërkombëtare, vetëm kohët e fundit ky fenomen ka filluar të trajtohet edhe në këndvështrimin teorik. Feja, pas një periudhe të gjatë që ishte e përjashtuar nga disiplina e marrëdhënieve ndërkombëtare, sot, mund të themi se e ka zënë përsëri rolin qendror që kishte mbajtur për shekuj me radhë, që nga koha ku Westfalisë.
Sot analistët e marrëdhënieve ndërkombëtare e vendosin theksin në mënyrë të veçantë mbi rritjen e instabilitetit ndërkombëtar dhe mbi rolin e ri politik që po ndërmarrin çdo ditë e më shumë fetë në arenën ndërkombëtare. Manifestimi më i qartë i një instabiliteti të tillë, do të ishte lidhja e terrorizmit dhe fondamentalizmit fetar dhe ajo e fesë si forcë që qëndron në qendër të “përplasjeve të civilizimeve”. Kjo, pothuajse, i ka bërë analistët ta mendojnë fenë në mënyrë ekskluzive si fenomen identifikues, që nënvizon një kufij mes nesh dhe të tjerëve nga ne. Me këto terma, raporti mes fesë dhe politikës ndërkombëtare shikohet në mënyrë të theksuar si gjenerator instabiliteti, konflikti dhe çrregullimi.
Globalizimi, është proces/sistem që i zuri vendin sistemit të Luftës së Ftohë. Megjithatë, ndryshe nga Lufta e Ftohtë, globalizimi nuk është një proces i ngurtë por i lëvizshëm, i vijueshëm, i cili, sjell bashkimin e tregjeve, shteteve dhe teknologjive në një shkallë të pa parë në të kaluarën dhe në një mënyrë që u lejon individëve, korporatave dhe të vendeve të përhapen në mbarë botën më larg, më shpejt, më thellë dhe më lirë se kurrë ndonjëherë më parë.
Ky proces/sistem bëri që shumë raporte të ndryshonin në Botë. Një ndër sfidat kryesore të globalizimit janë kufijtë shtetëror dhe sovraniteti i shteteve. Globalizimi, falë zhvillimit të lartë të telekomunikacionit dhe mjeteve të formimit, bëri që njerëzit të lëviznin të lirë dhe të zgjidhnin vendin dhe shteti ku të jetonin dhe të punonin. Për këtë, ndryshe nga Lufta e Ftohtë, ku le të themi se miku dhe armiku ishin të qartë dhe të dallueshëm, tek era e globalizimit kjo është e vështirë.
Në periudhën e Luftës së Ftohtë nuk kishte kurrfarë arsyeje për të shtruar pyetjen: “Cilët jemi ne”? Përgjigja shihej hapur në secilën hartë që pasqyronte dy sistemet e kundërta, në të cilën ndahej bota. Mirëpo, në një botë pa kufij, që ndryshon pareshtur (siç është ajo e globalizimit), kjo pyetje merr një rëndësi të veçantë.
Për të kuptuar më mirë këtë, le të tregojmë një shembull konkret. Pas ngjarjeve terroriste të ndodhura në vitin 2006 në metronë e Londrës, qytetarët e saj ishin të shokuar dhe të trembur. Ata, pas kësaj ngjarje udhëtonin me frikë, duke menduar se një aksion terrorist i ngjashëm mund të ndodhte nga çasti në çast. Pa kaluar shumë kohë nga ngjarja tragjike, diku, në një nga stacionet e metrosë të Londrës hipi një grua e re me fytyrë të mbuluar, pothuajse, tërësisht me shami. Edhe pse gruaja e re, ishte një person krejtësisht normal, e kulturuar dhe e shkolluar, shumë pasagjerë të tjerë filluan të mendonin dhe të besonin se u kishte ardhur fundi, sepse ajo, sipas tyre, do të hidhte në ajër veten dhe të tjerët. Të gjithë pasagjerët mezi pritën që të afrohej stacioni i parë i ndalesës për të zbritur dhe për t’ia mbathur mesa të mundnin. Gruaja e re mbeti, pothuajse, e vetme në vagonin e metrosë dhe kjo vetmi pasqyroi gjendjen e pasagjerëve të tjerë, që ishte përzier me paragjykim. Shamia e saj jo vetëm mbulonte nderin e saj, por, le të themi, që edhe e veçonte me pasagjerët e tjerë.
Bota, sot, është mbushur falë interesave të caktuara shtetërore, si dhe procesit të globalizimit, me frikë, pasiguri dhe paragjykime. Megjithatë, nuk mund të themi, se globalizimi është ai që e ka prodhuar terrorizmin. Terrorizmi ka ekzistuar që nga bota antike. Terroristët i kanë shkelur kurdoherë vijat kufitare shtetërore në kërkim të realizimit të qëllimeve të tyre (sidomos në Evropën e shek. XIX) dhe terrorizmi i Al Kaedës e ka zanafillën e vet në gjendjen e veçantë politike të Lindjes së Mesme, e cila është më e hershem dhe dallohet tërësisht nga globalizimi.
Deklaratat e pastorit amerikan- nga ato që thamë më sipër- nuk janë aspak të vërteta dhe nuk kanë qëllim për të qenë si tilla. Nuk është aspak e vërtetë që feja islame është e dhunshme. Vetë fjala “islam” do të thotë paqe. Megjithatë, deklaratat e tij janë të mbushura me paragjykime, të cilat nuk lidhen me realitetin e botës islame, por me aksionet e disa personave (ose grupeve) të cilët përpiqen që aksionet e tyre, pasi i bëjnë për qëllime të caktuara, t’i justifikojnë në emër të Zotit dhe të fesë islame. Djegia e “Kuranit” as që duhet të mendohet dhe jo më të realizohet. Të djegësh këtë libër të shenjtë, do të thotë të mohosh ndjenjën shpirtërore të më shumë se një miliardë e gjysmë myslimanësh që ka në botë. Pra, do të thotë të provokosh një konflikt që bota nuk ka njohur kurrë me parë.
Ne e kemi të pamundur ta kuptojmë botën ku jetojmë, në rast se nuk përpiqemi të përvetësojmë dhe kuptojmë emocionet e saj. Për këtë arsye, që bota të jetoj në paqe, duhet që myslimanët dhe të krishterët të kuptojnë dhe të respektojnë ndjenjat shpirtërore dhe besimet e ndërsjella fetare.
Në realitetin e sotëm, frika, poshtërimi dhe shpresa mund të shihen si përbërës njëherazi natyrorë dhe njerëzorë të qenieve njerëzore, sikurse janë tre përbërësit e gjakut: rruazat e kuqe, rruazat e bardha dhe plazma. Të gjithë ne kemi nevojë për këto elemente për të bërë një jetë të shëndetshme. Mirëpo jeta varet nga drejtshpeshimi i duhur i tyre. Kur ndonjëri prej këtyre elementeve është me shumicë ose pakicë, atëherë kjo vë në rrezik drejtpeshimin e trupit dhe shëndetin afatgjatë të tij. Drejtpeshimi i emocioneve është po aq jetësor për “shëndetin e botës” sa edhe drejtpeshimi i gjakut për njeriun. Që bota të jetë e shëndoshë duhet që Perëndimi të shërohet nga paragjykimi dhe Lindja nga frika. Në një botë të globalizuar, ku proceset e jetës janë të ndërlidhura dhe të varura, njerëzit kanë mundësi të jetojnë në paqe nëse do të respektojnë njëri-tjetrin. Deklarata të tilla, si ato të pastorit amerikan, ngjallin urrejtje, frikë dhe pasiguri tek të gjithë ne. Për këtë arsye ato duhet të dënohet fuqishëm nga të gjithë njerëzit, pavarësisht bindjeve dhe besimeve fetare.
Unë, kam besim se bota, falë procesit të globalizimit, ka filluar ta njoh më mirë veten. Për këtë, arsye mendoj, se deklarata të çmendura dhe provokuese jo vetëm që nuk do të jenë burim konfliktesh, por do të jenë një arsye më shumë që bota e civilizuar të luftojë dhe të sfidojë të keqen. Të gjithë ne, bijtë e Zotit, banorët e kësaj bote, qofshim myslimanë, të krishterë, hebrenj etj. Duhet të jemi më të bashkuar se kurrë, që të jetojmë në paqe, harmoni dhe respekt të plotë. Ne duhet ta mposhtim të keqen, frikën dhe duhet të besojmë tek shpresa dhe tek e mira për një botë të mbushur me paqe dhe lumturi.

Kur vdes për të vërtetën

Nga dr. Alban Daci
Botuar me datë 10.09.2010
Gazeta "SHEKULLI"

Në vitin 68-të, kur në Milano, Torino dhe Romë shpërthyen demonstratat dhe revoltat studentore, Walter Tobagi kishte, tashmë, ndonjë vit universitar mbi shpatulla. Ai, si shumë studentë italian të asaj periudhe, ishte një student-punëtor. Ai ishte student-punëtor, sepse nuk shkruante vetëm për pasion, por edhe për të fituar të ardhura, që do të ishin të mjaftueshme për të përballuar sadopak shpenzimet e jetës studentore.
Ai, në trazirat studentore nuk u përfshi drejtpërsëdrejti, por i ndoqi me vëmendje të gjitha ngjarjet, mbajti shënime, bëri komente, si dhe shkroi. Menjëherë, pas dy vitesh, publikoi librin me titull “Historia e lëvizjes studentore dhe e marksistëve-leninistëve në Itali”.
Walter Tobagi, biri një punonjësi të hekurudhës, ishte tetë vjeç, kur familja e tij vendosi të transferohej në qytetin e Milanos. Ata vendosën të transferohen në Milano për arsyet që lidheshin me punën e të atit. Tobagi kishte të gjitha cilësitë për të vazhduar studimet dhe për të shkëlqyer. Ai i vazhdoi studimet tek gjimnazi “Parini”, i cili, në atë kohë, edhe pse konsiderohej një institucion elitar i arsimit të mesëm, ishte i hapur për shtresa të ndryshme të shoqërisë.
Tobagi, edhe pse ishte në moshën e adoleshencës, për shkak të seriozitetit të tij, të sjelljes dhe të mënyrës së të menduarit, ngjasonte sikur të ishte shumë më i madh në moshë, sikur të ishte një person i pjekur që kishte shumë vite mbi shpatulla. Ai, ishte shumë i pasionuar për dijen dhe për profesionin e gazetarit, saqë gjithmonë nën duar mbante ndonjë letër gati për të shkruar, komentuar dhe shënuar çdo që e rrethonte, për të cilën ai kishte interes. Kudo që shkonte mbante në duar revista e gazeta, kishte një agjendë të madhe pune.
Tek gjimnazi “Parini”, publikohej një gazetë, e cila, le të themi, se hyn në historinë e kronikës italiane, sepse në një periudhë shumë të vështirë si ajo e atyre vite, botoi një hetim mbi të rinjtë dhe seksin. Këto tema, në vitet gjashtëdhjetë, jo vetëm në Itali, por edhe në shumë vende të tjera të Bashkimit Evropian, ishin një tabu e vërtetë që nuk guxonte t’i komentonte njeri.
Tobagi filloi të shkruaj, kur ishte vetëm 16 vjeç. Një ndër artikujt e tij të parë është ai i publikuar në vitin 1964, i cili ishte një replikë në lidhje me atë që kishte shkruar një student tjetër në një numër më parë. Gjatë viteve të gjimnazit, Tobagi mendonte, tashmë, si një intelektual i vërtet. Notat e lartë në mësime do të tregonin edhe më vonë se ai ishte një studiues i madh.
Gjatë këtyre viteve nuk reshti së shkruari artikuj që ishin të natyrës investiguese, si dhe kronikat sportive. Në moshën 20-vjeç arriti të tregonte një talent të lindur për gazetarinë, ashtu siç mund të thuhet sot për një sportist në sportin e futbollit.
Metoda e tij e të shkruarit, për kohën, përbënin një risi. Ai mbante një mal me shënime, bënte disa qindra telefonata kontrolli dhe verifikimi, konsultime ligjore me specialistët e ligjeve, konsultonte enciklopeditë. Kjo ishte metoda e tij e të shkruarit për një problem që përbënte aktualitet. Vetëm pasi të kishte bërë këto hapa paraprakë, vendoste të ulej para makinës së shkrimit për të shkruar perla të vërteta profesionale gazetareske. Ai, kur shkruante diçka të rëndësishme për fenomenet që i përkasin gjithë shoqërisë, nuk takonte vetëm parlamentarët e qeveritarët, por takonte edhe “invazorët”, profesionistët që çdo të ditë kërkonin të bënin revolucion. Pra, i dëgjonte të gjitha palët, të gjitha versionet.
Karakteri i tij ishte shumë energjik. Ai bënte një jetë shumë intensifikuese dhe të palodhshme në kërkim të lajmit dhe të informacionit. Kishte një pasion të veçantë edhe për çështjet historike. Argumentet historike, të cilat i studioi, i akumuloi për t’i publikuar më vonë një e nga një në formën e urtësive. Në fundin e viteve 60 dhe 70, kur edhe ai arriti kulmin e pjekurisë së tij profesionale, shoqëria italiane po kalonte momente shumë të vështira që lidheshin me terrorizmin. Kjo periudhë, ndryshe edhe për shkak të ngjarjeve që e shoqërojnë, njihet me emrin periudha e “Plumbit”. Tobagi, pikërisht në këtë periudhë të vështirë, ishte njeriu i kalimit nga e vjetra tek e reja: ishte një reformist në kuptimin e vërtetë të fjalës. I hapur për dialog, jo agresiv dhe gjithashtu i vendosur ndaj principeve.
Në vitin 1978, kur vodhën Moro-n (Kryeministrin e Italisë), Tobagi ishte këshilltar i Shoqatës së Gazetarëve të Lombardisë. Disa të përditshme italiane në lidhje me ngjarjen Moro dhe me situatë e përgjithshme të vështirë që po kalonte shoqëria italiane, vendosin të praktikojnë atë që ndryshe njihet si “black out” informativ. Tobagi, ishte kundër praktikimit të kësaj teorie, sepse sipas tij, Italia ishte një vend demokratik dhe për rrjedhojë nuk kishte vend për asnjë lloj forme censure. Ai ishte i mendimit, se censurat janë të pranishme dhe të zbatuara vetëm në regjimet autoritare.
Në lidhje me argumentin e censurës, Tobagi përpiqet të shpjegoj se çfarë është frika. Pasi, sipas tij, ajo është një formë auto-censure. Për Tobagi-n frika është: “Të ecësh rrugës dhe të shikosh me vëmendje çdo makinë që të kalon për rreth, të ngasësh makinën dhe të kesh frikë nga çdo motor që të afrohet. Unë kisha frikë jo nga vdekja, por për faktin se do të vdisja dhe nuk do të mund të shkruaja shumë gjera që kisha në mendje”. Megjithatë, ai vdiq të mërkurën e 28 majit, i eliminuar nga «Brigadat e kuqe»”.
Ai vdiq, sepse tha atë që nuk thuhej, por që duhet të thuhej. Bëri atë që nuk bëhej, por që duhet të bëhej. Tha atë që mendonte edhe pse mendimi i tij ishte i rrezikshëm për terroristët dhe në të njëjtën kohë i dobishëm për shoqërinë e civilizuar. Ai e mësoj të vërtetën dhe këtë vërtetë e përcolli me pasion, profesionalizëm edhe tek qytetarët e tjerë. Edhe përse vdiq në moshë të re, stili i tij gazetaresk ishte një model për t’u imituar edhe sot. Njerëz të tillë mbeten një frymëzim dhe një ideal edhe për shumë breza pas epokës së tij.
Gazetarët më të mirë mbijetojnë, nëse arrijnë të prodhojnë gazetarinë më të mirë, që i shërben shoqërisë. Tobagi, ishte një i tillë, i përkushtuar për profesionin, i palodhur për të kërkuar dhe për ta thënë të vërtetën. Ai ishte një intelektual i madh që lexonte shumë për mbi të kaluarën, dëgjonte shumë në lidhje me të tashmen dhe shkruante vizione për të ardhmen.